Możliwe uszkodzenie lampy i żarówki LED. Co psuje się w nich najczęściej?

Zasada działania żarówki LED

Podstawową funkcją żarówki LED jest jak wiadomo oświetlanie danej przestrzeni. Taką samą funkcję spełnia jednak żarówka tradycyjna, którą w sklepie można kupić za o wiele mniej pieniędzy. Dlaczego więc uważa się żarówki LED za lepsze? Okazuje się, że lampa LED jest o tyle skuteczniejsza od tradycyjnych źródeł światła, że nie traci mocy na wytwarzanie dużej energii cieplnej, dzięki czemu ma wyższą skuteczność świetlną i może pracować latami. Tradycyjne żarówki są mniej trwałe, bo wykorzystują tylko 5% energii na światło widzialne. Co się dzieje z resztą energii? Tracona jest w emisji ciepła, to dlatego bańka żarówek nagrzewa się tak mocno.

Żarówka LED wytwarza światło, przepuszczając prąd elektryczny przez materiał półprzewodnikowy (czyli diodę), który następnie emituje światło na zasadzie elektroluminescencji. W celu uzyskania światła o barwie białej najczęściej stosuje się niebieskie diody, a oprawę lampy pokrywa się luminoforem. Niebieskie światło diody aktywuje luminofory, które zaczynają wówczas emitować światło białe. Ale jest też inny sposób, częściej wykorzystywany w taśmach LED RGB ze sterownikiem, ale także w żarówkach LED. Wykorzystywane jest tu światło z diod o podstawowych barwach: czerwonej, zielonej i niebieskiej – w odpowiednich proporcjach.

Jak widać, by żarówka LED mogła świecić, niezbędne są wysokiej jakości komponenty, których koszt przekłada się na cenę żarówki. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że żarówka LED zużywa mniej prądu, a dodatkowo świeci dłużej niż tradycyjne źródła światła, w ostatecznym rozrachunku jest tańsza od tradycyjnych żarówek. Chyba że się zepsuje… czy to możliwe?

Czy żarówka LED może się przepalić?

Tak i nie. Technicznie rzecz ujmując o przepalaniu się tradycyjnych żarówek mówiono w odniesieniu do wykonanego z wolframu włókna, które pod wpływem wysokiej temperatury z biegiem czasu stawało się cieńsze i cieńsze, aż w końcu całkowicie się przepalało. W żarówce LED próżno szukać włókna wolframowego, dlatego teoretycznie ciężko mówić o przepaleniu się ledów. Żarówka LED może jednak się zepsuć lub przestać świecić po określonym czasie eksploatacji. Jeśli do usterki dojdzie wcześniej, należy szukać przyczyny. Najczęstsze z nich to:

• usterki związane z siecią elektryczną - zdarza się, że sieć jest niedokładnie wykonana, przewody są zabrudzone lub zaśniedziałe. To wszystko powoduje, że dochodzi do iskrzenia i skoków napięcia. Bardzo nie lubią tego elektroniczne przetwornice lamp, co objawia się w „przepalaniu” nowoczesnych żarówek LED SMD.
• niewłaściwy system odprowadzania ciepła – choć żarówki LED nie emitują tak dużej ilości ciepła jak tradycyjne, to nie oznacza to, że nie emitują go w ogóle. Oprawy wysokiej jakości żarówek LED mają zwykle dobry system odprowadzania ciepła. W tańszych modelach oprawy mogą być wadliwe, co może doprowadzić do „przepalania” się żarówki LED.
• niewłaściwe użytkowanie - kupując lampy LED zawsze należy czytać informacje umieszczone na opakowaniu i stosować się do zawartych tam oznaczeń. Szczególny nacisk warto kłaść na stopień szczelności IP, który decyduje o tym, czy lampa może zostać użyta w miejscach o podniesionym stopniu wilgotności (łazienka, taras, balkon, ogród, itp.) Niedostosowanie IP do warunków może prowadzić do awarii lampy,
• niedopasowanie żarówki do oprawy - niektóre lampy, dostosowane wyłącznie do żarówek LED, posiadają ograniczenia mocy. Można w nich użyć na przykład wyłącznie żarówek LED o mocy nie przekraczającej 5 W. Użycie żarówki LED o wyższej mocy może doprowadzić do szybkiego przepalenia żarówki lub uszkodzenia lampy.

Co może zepsuć się w żarówce LED?

Najłatwiej jest uniknąć usterek żarówki i lampy LED kupując produkty wysokiej jakości u renomowanych sprzedawców produktów oświetleniowych. Choć ceny detaliczne będą nieco wyższe, to jednak przełoży się to na niezawodność i długą pracę żarówek. Im tańszy produkt, tym słabszej jakości komponenty w nim użyte, a co za tym idzie, wzrasta ryzyko usterki. W takich żarówkach najczęściej psują się:

• wewnętrzny układ zasilania,
• diody LED,
• oprawa i system odprowadzania ciepła.

Zdarza się również, że żarówka LED nadal świeci po wyłączeniu światła. Sytuacja taka może spotkać użytkowników nie tylko tanich żarówek, ale także tych z wyższej półki cenowej. Dlaczego tak się dzieje?

Dlaczego żarówka LED świeci po wyłączeniu?

Przed pójściem spać gasisz światło w pokoju, a ono nie gaśnie, a przynajmniej nie na sto procent. Kiedy wzrok przyzwyczaja się do mroku widzisz, że żarówka LED nadal słabo świeci. Taka sytuacja może spowodować podniesienie ciśnienia - przecież nie po to wyłączasz światło, by nadal płacić za energię! Dlaczego żarówka nie zgasła po wyłączeniu?

Żarówki LED, w porównaniu do innych źródeł światła mają znacznie większą rezystancję w stosunku do wbudowanego zasilacza. Dzieje się tak, że połączenie szeregowe lampy nie zamyka obwodu, nawet po wyłączeniu przełącznika. To z kolei powoduje pojawienie się niskiego spadku napięcia na sterowniku LED, w wyniku czego żarówka LED nadal słabo świeci. Zdarza się też, że problem leży w obwodzie elektrycznym. W takich przypadkach przełącznik światła przepuszcza resztki prądu nawet po wyłączeniu przełącznika. Powody mogą być różne, najczęściej winę ponosi przewód uziemiający, który widocznie ma za wysoką rezystancję. Może dziać się tak również, gdy przewód neutralny nie jest prawidłowo połączony z ziemią. Jak znaleźć przyczynę problemu?

1. Zacznij od najłatwiejszego sposobu - zmień żarówkę. Kup lepszy produkt od sprawdzonego producenta i upewnij się, czy przyczyną nie była słabej jakości żarówka. Jeśli lampa nadal świeci po wyłączeniu przejdź do kolejnego kroku.
2. Sprawdź połączenie przewodów w puszce - być może wyłącznik lampy lub żyrandola rozłącza przewód neutralny (N – niebieski) zamiast fazowego (L – brązowy lub czarny). Jeśli nie jesteś pewien swoich umiejętności, poproś o pomoc fachowca.
3. Sprawdź, czy do włącznika lub puszki nie dostała się wilgoć - zadbaj o odpowiednią izolację.
4. Jeśli używasz lampy z kondensatorem, może to być przyczyna dłuższego świecenia żarówki. W kondensatorze po wyłączeniu znajduje się jeszcze niewielka ilość energii elektrycznej, która pozwala przez pewien czas świecić żarówce lub diodom LED. Jeśli więc żarówka świeci tylko jakiś czas po wyłączeniu światła, a później gaśnie, winę ponosi kondensator.
5. Włącznik z podświetleniem. Niewielki prąd zasilający malutką diodę wyłącznika może powodować świecenie się LEDów nawet po wyłączeniu światła. Jeśli podejrzewasz, że taka jest przyczyna świecenia żarówki LED po wyłączeniu światła, zamień testowo wyłącznik na inny, bez podświetlenia. Istnieje szansa, że to wyłącznik odpowiada za pobór napięcia, który trafia także do żarówki LED.

Jeśli mimo zastosowania powyższych sposobów, przyczyna świecenia żarówki po wyłączeniu światła nie została odkryta, pozostaje skontaktowanie się z elektrykiem. Oceni on czy w instalacji nie wykorzystano zbyt długich przewodów elektrycznych, nie doszło do uszkodzenia izolacji lub włącznika, albo poszuka innych przyczyn problemu.

Warto jednak w tym miejscu podkreślić, że choć żarówki LED niekiedy mogą sprawiać małe problemy, to są to sytuacje sporadyczne. Można uchronić się przed nimi używając sprawdzonych produktów od sprawdzonych sprzedawców.