Wczoraj prelekcja p. Barbary Gieruli, bogato ilustrowana specjalnie przygotowanymi slajdami o styczniowym zrywie 1863 r., przeniosła uczniów gostynińskiego PUL- u i Gimnazjum Nr 1 w historyczną podróż.
Najpierw gostynińska młodzież przeniosła się w w falę nastrojów przedpowstaniowych ogarniających Warszawę i patriotyczne nastawienie mieszkańców Warszawy, następnie ukazała działania Rządu Narodowego tajemnego państwa polskiego, którego symbolem była pieczęć z połączonymi herbami Polski, Litwy i Rusi, „…rządu, który nieznany z imienia był tak szanowany i słuchany, że zazdrość wzbudzać może we wszystkich krajach, we wszystkich narodach” (Józef Piłsudski).
Krótką charakterystykę dyktatorów powstania oraz kilku bitew urozmaicił fragment filmu „Szwadron”. Następnie podczas prelekcji Barbara Gierula przedstawiła biogramy bohaterów powstania, każdy opatrzony w fotografię z charakterystyczną pieczęcią Rządu Narodowego, z których wielu – będąc oficerami w armii zaborcy - z pełną świadomością porzuciło obcy mundur przekreślając tym samym swoje dotychczasowe życie, spokój egzystencji i karierę oddając swoją wiedzę i doświadczenie wojskowe na służbę ojczyźnie. Prelegentka ze swadą i humorem opowiedziała o nieznanych faktach z życia niektórych z nich, np. o ślubie Jarosława Dąbrowskiego w Cytadeli warszawskiej i jego ucieczce za granicę. Grozą powiały historię o generalnym gubernatorze Litwy, Michale Murawiewie, słynnym „wieszatielu”, który nie respektując prywatnej prośby samego cara o ułaskawienie Zygmunta Sierakowskiego, zamienił mu wyrok śmierci z rozstrzelania na powieszenie. Uwieńczeniem prelekcji były historie zapomnianych bohaterek Powstania: Anny Pustowójtówny, adiutantki Langiewicza, zasieczonej szablami Kozaków Marii Piotrowiczowej, bohaterskiej kurierki Lucyny Żukowskiej odznaczonej za udział w powstaniu przez Prezydenta Ignacego Mościckiego Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski i pisarki Elizy Orzeszkowej, autorki nowelki „Gloria victis”.
